Các thuật ngữ cơ bản trong studio chụp ảnh

Trong khi ánh sáng cho nhiếp ảnh nghe sơ qua có thể có vẻ phức tạp, nhưng thực tế lại khá dễ hiểu – nếu bạn có được người hướng dẫn tốt. Đó là lý do tại sao bài viết này sẽ có ích với bạn. Tôi muốn chia sẻ tất cả kiến thức cơ bản về ánh sáng nhiếp ảnh để khi bạn đọc xong bài viết này, bạn sẽ có kiến thức vững chắc về cả các thiết bị ánh sáng cho studio (phòng/nơi chụp ảnh) và các thuật ngữ liên quan tới mảng này.

Khi bạn bắt đầu tìm hiểu về thiết bị ánh sáng cho nhiếp ảnh, bạn chắc chắn sẽ cảm thấy cực kì choáng ngợp. Ánh sáng cho studio (phòng/nơi chụp ảnh) có vẻ phức tạp, nó chứa đầy các từ ngữ chuyên ngành làm bối rối bạn, và nó chắc chắn không dễ hiểu cho người mới bắt đầu.

Tuy nhiên sự thật là:

Hãy cùng bắt đầu trả lời những câu hỏi là gì, để trả lời cho các thuật ngữ cơ bản trong studio chụp ảnh nhé.

Các loại thiết bị tạo ánh sáng trong studio

Ở trong mục này, tôi sẽ bao gồm các loại ánh sáng chính cho studio (phòng/nơi chụp ảnh). Chú ý rằng các loại ánh sáng thay đổi về lợi ích, sự thuận tiện trong di chuyển, giá cả và nhiều tiêu chí khác.

Strobes là gì?

Đèn strobe (đèn nháy), đôi lúc được gọi là monolight, là một đơn vị đèn chiếu sáng chuyên dụng. Việt nam mình chủ yếu sử dụng đèn hiệu Godox, Jinbei … đơn giản vì giá thành rẻ và chúng ta gần với Trung Quốc. Công suất đầu ra giữa các mẫu đèn có thể khác nhau rất nhiều, nhưng chủ yếu là Godox 300Dp, Godox 400DP, Godox 600Dp…. Đèn Strobes còn chia ra làm 2 loại: đèn trong nhà và đèn ngoài trời ( đèn trong nhà là cắm điện vào rồi mới nháy được, đèn ngoài trời là sử dụng pin sạc và có thể mang đi rất tiện lợi. Đại biểu của đèn ngoài trời mà thợ ảnh Việt Nam hay dùng là Godox AD600).

Continuous lights

Continuous lights (đèn sáng liên tục) phục vụ cho mục đích tương tự như đèn strobe, tuy nhiên, chúng không nháy. Thay vào đó, chúng là đèn có công suất lớn, chiếu sáng liên tục và có thể phù hợp với các modifiers (công cụ điều chỉnh ánh sáng) . Đèn liên tục chủ yếu được sử dụng trong việc quay phim, vlog là chính. Bởi vì khi sử dụng đèn liên tục trong nhiếp ảnh, đèn có thể tạo ra sức nóng làm người mẫu chảy mồ hôi, dẫn đến việc phải lau mồ hôi liên tục hoặc khổ sở trong việc hậu kì ảnh.

Chú ý rằng đèn sáng liên tục đôi lúc được gọi là hotlights (đèn nóng) – vì chúng thường trở nên rất nóng. Cẩn thận với các modifiers (công cụ điều chỉnh ánh sáng) mà ở gần bóng đèn vì chúng có thể gây ra hỏa hoạn (Điều này không áp dụng với đèn LED).

Flashgun/speedlight

Flashguns (flash cóc) là loại đèn nhỏ ở trên camera của bạn hoặc các loại flash cầm tay. Chúng nhỏ gọn và một vài con có công suất cao hợp lý. Mặc dù tính linh hoạt của flash cầm tay cực kỳ bị hạn chế bởi kích cỡ và công suất, chúng vẫn là một công cụ cực kỳ hữu ích cho bất kỳ người chụp ảnh nào ưa thích ánh sáng từ ngoài máy ảnh. Chúng cũng rẻ hơn các loại đèn cây strobe chuyên dụng cho studio (phòng/nơi chụp ảnh).

Chú thích của ảnh: Đèn flash (flashguns) tuy nhỏ nhưng là một nguồn cung cấp đủ sáng và rất thiết yếu cho các studio (phòng/nơi chụp ảnh) di động.

Các loại ánh sáng phổ biến trong nhiếp ảnh

Ở trong mục này, tôi sẽ đề cập tới các vai trò của các loại tản sáng và ánh sáng được tạo ra bởi chúng. Nói một cách khác, các loại đèn cho studio (phòng/nơi chụp ảnh) thực tế sẽ làm gì? Bạn sẽ cần bao nhiêu đèn cho studio (phòng/nơi chụp ảnh)? Bạn sẽ để nó chiếu vào đâu?

Key light

Key light là ánh sáng chínhchính. Bạn sử dụng nó để tạo hiệu ứng ánh sáng chung. Nhìn chung, key light là đèn sáng nhất và nổi bật nhất trong bối cảnh.

Fill light

Fill light được đặt ở vị trí đối diện với key light ( ánh sáng chính). Nó làm giảm độ shadows (bóng) do đèn chính tạo ra, từ đó làm giảm độ tương phản tổng thể của bối cảnh.

Rim light/backlight

Rim light (ánh sáng ngược) chiếu sáng chủ thể từ phía sau, với mục đích chung để chia tách vật khỏi background (nền). Thông thường, rim lights được bố trí sao cho chỉ có thể nhìn thấy một phần ánh sáng ở hai bên đối tượng.

Background light

Background light được chiếu ra xa khỏi chủ thể để làm sáng background (nền). Không phải tất cả ánh sáng ở studio đều bao gồm background light, tuy nhiên giống như rim light (ánh sáng ngược), đó là một cách hay để tạo ra sự tách biệt giữa chủ thể và hậu cảnh.

Hair light

Hair lights (ánh sáng chiếu vào tóc) được dùng trong nhiếp ảnh chân dùng để nhấn mạnh tóc của người được chụp/chủ thể được chụp. Nó cũng có thể được dùng để giúp tăng độ exposure (phơi sáng) của tóc chủ thể nếu nó bị hòa vào nền màu đen.

Ambient light

Ambient light (ánh môi trường) là bất kỳ loại ánh sáng nào có trước khi bổ sung ánh sáng cho studio (phòng/nơi chụp ảnh). Nó tới từ ánh sáng trong phòng, ánh sáng mặt trời từ cửa sổ, các vết nứt trên cửa,…

Modifiers ( các loại tản sáng thường được sử dụng )

Modifiers (công cụ điều chỉnh ánh sáng) đi giữa nguồn sáng và chủ thể, với vai trò thay đổi chất lượng và cường độ ánh sáng. Một công cụ điều chỉnh ánh sáng (modifier) có thể làm ánh sáng dày hơn, làm ánh sáng dịu hơn, làm giảm ánh sáng hoặc tạo hiệu ứng ánh sáng độc nhất.

Umbrellas

Umbrellas ( dù phản sáng) trông giống cái ô, ngoại trừ việc chúng không được thiết kế để che mưa. Thay vào đó, ô nhiếp ảnh có màu bạc hoặc trắng và được gắn vào nguồn sáng thông qua một cái giá. Bằng cách chiếu một cái đèn trong studio vào cái ô (thứ sẽ phản lại ánh sáng vào chủ thể, như được thể hiện trong bức ảnh bên dưới), bạn tạo ra nguồn sáng rộng hơn, dịu hơn rất nhiều. Về mặt kỹ thuật, ô có tính định hướng (ánh sáng), nhưng chúng có thể bị lật ngửa ra nhiều, và chúng chắc chắn không phải loại modifier (công cụ điều chỉnh ánh sáng) dễ nhất để sử dụng.

Chú thích: ô phản sáng có tác dụng gom sáng lại và phản chiếu lại toàn bộ ánh sáng gom được vào chủ thể

Translucent umbrellas

Translucent umbrellas ( dù xuyên sáng ) không phản lại ánh sáng giống như ô được đề cập ở trên; thay vào đó, chúng được là từ vật liệu khuếch tán làm dịu ánh sáng. Chỉ cần hướng ánh sáng vào một chiếc ô trong suốt (translucent umbrella) để có được kết quả đẹp và đồng đều (mặc dù gần như không định hướng).

Softboxes

Softboxes ( dịch ra tiếng việt hơi kì ) có rất nhiều hình dáng và kích cỡ ( chủ yếu là bát giác, chữ nhật, hình tròn, với các size 60×90, 90 , 120, 180cm…). Sau khi được gắn, một softbox có tác dụng định hình và làm dịu ánh sáng phát ra từ đèn để trở nên nịnh mắt hơn. Tùy trong mỗi trường hợp cụ thể mà người ta sử dụng softbox khác nhau. Ví dụ:

• Chụp chân dung em bé – newborn : thường dùng 01 softbox tròn size 120cm trở lên.
• Chụp ảnh hồ sơ: thường dùng 02 softbox bất kì đối xứng nhau.
• Chụp ảnh chân dung: 1 đèn , 2 đèn , 3 đèn … thì lại sử dụng softbox khác nhau tùy vào ý đồ của từng nhiếp ảnh gia.

Strip boxes

Strip boxes (hộp dài làm mềm ánh sáng – nghe hơi chuối) là loại softbox (hộp làm mềm ánh sáng) đặc biệt, dài và hình chữ nhật chủ yếu với kích thước 30x90cm. Tại Việt Nam, Nhiếp ảnh gia thường sử dụng 2 Strip chiếu thẳng vào background màu trắng để chụp ảnh beauty. Ví dụ như này này :

Octaboxes

Octaboxes là một loại softboxes (hộp làm mềm ánh sáng) đặc biệt hình bát giác; Ánh sáng kết quả tròn hơn sẽ hữu ích cho việc định hình ánh sáng chân dung. Octaboxes thường khá lớn, tạo ra ánh sáng dịu, nịnh mắt, hoàn hảo cho việc chụp chân dung.

Reflectors

Cái này là hắt sáng mà chúng ta hay thấy mấy anh thợ phụ khi chụp ảnh ngoại cảnh, thường xuyên cầm mấy tấm tròn tròn, đứng ngược với ánh sáng mặt trời và hắt ánh sáng đó ngược lại vào mặt chủ thể đó.

Trong Studio, nhất là chụp ảnh chân dung, Nhiếp ảnh gia thường sử dụng reflectors để bù lại những vùng tối trên cơ thể của người mẫu.

Snoots

Snoots là modifiers (công cụ điều chỉnh ánh sáng) được thiết kế để tập trung ánh sáng trong một chùm sáng hẹp. Chúng ta có thể thấy Snoots tạo ra nhiều hình dạng ánh sáng khác nhau trong video tiktok của mấy anh nhiếp ảnh gia Trung Hoa.

Barn doors

Barn doors được lắp từ hai tới bốn cánh; Chúng cho phép bạn chặn và định hình ánh sáng để tạo các hiệu ứng khác nhau. Ví dụ, các cánh của barn doors có thể giúp bạn tập trung ánh sáng vào một mặt cụ thể của vật (ví dụ như tóc).

Beauty dishes

Beauty dishes là modifiers thường được gặp trong nhiếp ảnh chân dung. Chúng rất phù hợp cho ảnh khuôn mặt người mẫu, ảnh thời trang, và ảnh chân dung. Chúng thường đi kèm với grids (lưới) và diffusion socks để cho bạn nhiều lựa chọn hơn.

Grids/honeycombs

Grids (lưới) là modifiers (công cụ điều chỉnh ánh sáng) dành cho modifiers (công cụ điều hướng ánh sáng). Bạn đặt chúng ở trên reflector, softbox (hộp làm mềm ánh sáng), hoặc beauty dish để làm hẹp thêm chùm ánh sáng – để chắc chắn rằng ánh sáng chỉ đổ vào chủ thể (hoặc một nơi bạn mong muốn) mà không bị lem ra ngoài.

Gobo

Gobo đi trước nguồn sáng và thay đổi hình dạng của ánh sáng. Gobo có thể chỉ đơn giản là thu hẹp chùm sáng, hoặc nó có thể tạo ra các kiểu ánh sáng phức tạp.

Bối rối ư? Hãy tưởng tượng một cái rèm mành được ánh sáng chiếu qua. Giờ hãy tưởng tượng hình bóng được phản chiếu trên tường. Tấm rèm đóng vai trò như là một gobo hiệu quả và định hình ánh sáng.

Color Gels

Gels là một tấm giấy mờ có nhiều màu sắc mà phù hợp với ánh sáng. Nhờ vào gels, đèn có thể tạo ra bất kỳ màu nào có thể tưởng tượng được (cho tất cả các hiệu ứng sáng tạo).

CTO Gels

Có rất nhiều loại điều chỉnh màu sắc, được sử dụng khi bạn cần hiệu ứng nhiệt độ của một đèn nhất định. Ví dụ, nếu bạn đã có beauty dish ở dạng lưới ở bên ấm hơn và bạn muốn sử dụng cái đèn thứ 2, mát hơn như là hair light (đèn chiếu tóc), bạn sẽ đặt một lớp CTO gel lên hair light (đèn chiếu tóc). Bằng cách này, bạn có thể kết hợp và cân bằng màu sắc của cả hai đèn. 

Diffuser/scrim

Diffuser (tấm tản sáng) à một miếng vật liệu trắng mờ mà bạn đặt phía trước nguồn sáng để điều chỉnh chất lượng của ánh sáng hoặc giảm cường độ của ánh sáng. Một số diffusers (tấm tản sáng) làm cả hai việc trên.

Phụ kiện của studio

Trong mục này, tôi sẽ đề cập tới các phụ kiện làm cho việc chụp ảnh trở nên dễ dàng và hiệu quả hơn.

Light stands

Light stands (chân đèn) được thiết kế để giữ các nguồn sáng. Hãy chắc chắn rằng light stands (chân đèn) của bạn có thể chịu được trọng lượng của các loại đèn nặng nhất (chú ý rằng một cái đèn strobe (đèn nhấp nháy) chuyên dụng, công suất cao đòi hỏi nhiều sự hỗ trợ hơn speedlight

Chú thích của ảnh: Bức ảnh này cho thấy một cái boom arm (giá đỡ) được gắn với một lighting stand (giá đỡ sáng) trên một dolly (cái giá có bánh xe có thể lăn được)

Dolly

Dollies (cái giá có bánh xe có thể lăn được) cực kỳ hữu ích; chúng là light stands (chân đèn), nhưng được lắp bánh xe!

Boom arm

Boom arm (giá đỡ) là một light stand (chân đèn) mà có thể đặt ở mọi góc độ, từ hoàn toàn thẳng đứng tới hoàn toàn nằm ngang. Boom arm (giá đỡ) là một cách tuyệt vời để đưa đèn lên cao và đặt đèn ở những góc mà đèn truyền thống không thể làm được. Bạn có thể gắn rất nhiều các loại boom arm (giá đỡ) vào các light stands (chân đèn) khác, cũng như là những vật cố định như tường. Tóm lại, anh em mình gọi nó là CẨU :v.

Reflector stand

Chúng là những giá đỡ chuyên dụng được thiết kế để giữ reflector (tấm hắt sáng) ở một chỗ (ví dụ ở dưới cằm của chủ thể)

Background/backdrop

Backdrop (phông nền) là bê mặt ở phía sau chủ thể. Backdrops (phông nền) có thể là tờ giấy, vinyl rolls (tấm nhựa cuộn), các bức tường chưa được trang trí hoặc đã được trang trí hoặc các mảnh vải sơn.

Background stand/support

Background stands (chân đỡ phông nền) là hệ thống hỗ trợ được thiết kế để giữ backdrop (phông nền) ở một chỗ. Chúng có thể tự đứng hoặc đứng gắn vào tường.

Clamps

Clamps gọi nôm na là kẹp phông, có tác dụng kẹp những thứ khác có đủ các hình dạng và kích cỡ. Ban có thể (và nên) sử dụng clamps một cách thoải mái; background (phông nền), flags (tấm panô đen giúp hấp thụ và cản ánh sáng), reflectors (tấm hắt sáng), gels và rất nhiều thứ khác cần được đặt đúng vị trí khi chụp ảnh. Ví dụ, bulldog clips (kẹp lò xo để kẹp giấy) không thể thiếu cho việc giữ phông nền bằng vải, trong khi kẹp hai đầu có thể gắn vào bàn và giữ một cái flag (tấm panô đen giúp hấp thụ và cản ánh sáng) hoặc reflector (tấm hắt sáng) (như bức ảnh bên dưới):

Chú thích của ảnh: Bức ảnh cho thấy một các clamps (cái kẹp có giá) và clips (cái kẹp) có ích trong studio (phòng/nơi chụp ảnh). Cái kẹp có giá có hai đầu đang giữ một miếng foam core (lõi xốp) mà tôi sử dụng như là flag (tấm panô đen giúp hấp thụ và cản ánh sáng).

Triggers

Triggers (thiết bị kết nối tín hiệu khi sử dụng đèn flash ngoài máy ảnh) cho phép máy ảnh tương tác với đèn và đảm bảo đèn flash sẽ nháy khi shutter (cửa chập) được mở. Chúng đa dạng từ các mẫu cơ bản với chỉ một chức năng cho tới các thiết bị phức tạp cho phép ta có toàn bộ điều khiển của nhiều đèn.

Slave mode

Ở trong slave mode (chế độ nhại), đèn flash sẽ phát hiện ánh sáng từ các đèn flash khác thông qua một cảm biến, sau đó sẽ nháy theo. Nó hoàn hảo cho trường hợp khi bạn có nhiều đèn khác nhau nhưng chỉ có một trigger (thiết bị kết nối tín hiệu khi sử dụng đèn flash ngoài máy ảnh) cơ bản.

Modeling light

Trong cây đèn của godox AD 600 DM của tôi hay bất cứ đèn cây nào xịn xịn, thì đều có chế độ ánh sáng dẫn hướng. Khi flash chưa nháy, nhưng nếu bạn bật mode này lên, thì sẽ có ánh sáng liên tục chiếu lên người chủ thể, từ đó có thể tưởng tượng ra ánh sáng sẽ như thế nào nếu flash nháy sau này. Ngoài ra, trong điều kiện ánh sáng tối quá không thể lấy nét, thì bật mode này lên cũng có thể giúp bạn dễ dàng lấy nét trong điều kiện tối đen như mực.

Thiết bị chiếu sáng cho studio: Những lời cuối cùng

Bạn đã được đề cập về:

Một bản giới thiệu về các dụng cụ chiếu sáng cho studio (phòng/nơi chụp ảnh) cùng với rất nhiều từ vựng về mảng nhiếp ảnh. Giờ bạn đã đọc xong bài viết này, bạn có thể tự tin bước vào một studio (phòng/nơi chụp ảnh) và biết chính xác những gì đang diễn ra – và bạn có thể bắt đầu với việc chiếu sáng studio (phòng/nơi chụp ảnh) của chính bạn.

Về phía bạn:

Bạn sở hữu thiết bị nào được đề cập phía trên? Bạn dự định mua cái nào? Đâu là vật yêu thích của bạn?  Hãy chia sẻ suy nghĩ của bạn ở phần bình luận bên dưới nhé!